–
آیا داروی اعصاب اعتیادآور است؟ باورهای اشتباه، واقعیت علمی
معمولاً وقتی به افراد توصیه می‌کنیم برای درمان مشکلات روحی یا روانی و دریافت دارو به روانپزشک مراجعه کنند، بسیاری از آنها به دلیل ترس‌ها و باورهای نادرست، سال‌ها این تصمیم را به تعویق می‌اندازند. این تردید و مقاومت باعث می‌شود وقتی بالاخره به پزشک مراجعه می‌کنند، بیماری در ذهن و روان‌شان عمیق‌تر و ریشه‌دارتر شده باشد.
در طی سال‌های فعالیت حرفه‌ای، بارها دیده‌ام بیمارانی که باید ۵ یا حتی ۱۰ سال زودتر به روانپزشک مراجعه می‌کردند، به‌جای آن با توصیه‌های اشتباه اطرافیان، خوددرمانی، یا مراجعه به افراد غیرمتخصص (مثل دعانویسان یا مدعیان درمان‌های انرژی‌درمانی و ماورایی)، وقت، انرژی و پول خود را تلف کرده‌اند و در نهایت به نقطه ناامیدی و فرسودگی رسیده‌اند
–
–
یکی از اصلی‌ترین دغدغه‌های این افراد که بخشی از آن واقعی و بخش بزرگ‌ترش سوءتفاهم است، این است:
«اگر داروی اعصاب مصرف کنم، برای همیشه به آن وابسته می‌شوم.»
این تصور، ناشی از برداشت اشتباه درباره ماهیت و عملکرد داروهای روانپزشکی است. بسیاری فکر می‌کنند هر داروی روانپزشکی مثل مواد مخدر یا الکل، باعث وابستگی شدید و اعتیاد می‌شود، در حالی که واقعیت علمی چنین نیست.
داروها از نظر وابستگی به دو گروه تقسیم می‌شوند
۱️⃣ داروهای تسکین‌دهنده (مسکن‌های روان)
این داروها اثر آرام‌بخشی سریع دارند و بلافاصله پس از مصرف، احساس آرامش یا خواب‌آلودگی ایجاد می‌کنند. مثال مشهور آنها گروه «پام‌ها» هستند مثل دیازپام، لورازپام، کلونازپام و آلپرازولام (زاناکس). این داروها اگر بدون نظارت پزشک و در دوره طولانی مصرف شوند، واقعاً اعتیادآور و وابسته‌کننده‌اند.
این گروه، در درمان‌های کوتاه‌مدت یا شرایط خاص و بحران، با دوز و مدت مشخص، تجویز می‌شوند. اما مشکل از آنجا شروع می‌شود که افراد خودسرانه و طولانی‌مدت مصرف می‌کنند و بعد به وابستگی شدید دچار می‌شوند.
۲️⃣ داروهای درمان‌کننده (Disease-modifying)
این داروها برای اثرگذاری، نیاز به مصرف منظم و مداوم دست‌کم دو تا چهار هفته دارند. هدف این گروه، تغییر فرآیند شیمیایی و مدارهای عصبی مغز به‌صورت پایدار است، نه فقط ایجاد تسکین فوری. مثال شناخته‌شده: فلوکستین (Prozac)، سرترالین، سیتالوپرام، ونلافاکسین و … .
این داروها اعتیادآور نیستند، یعنی با مصرف طولانی، بدن یا روان شما به آنها وابسته نمی‌شود به شکلی که مثل مواد مخدر ترک آنها باعث craving شدید یا ولع غیرقابل کنترل شود. البته توقف ناگهانی برخی از این داروها ممکن است علائم بازگشتی یا سندرم قطع ایجاد کند، ولی این «نشانه‌ی اعتیاد» نیست، بلکه نشانه‌ی نیاز به توقف تدریجی و زیر نظر پزشک است.
یک سوءتفاهم رایج
بسیاری از مردم از ترس داروهای «اعصاب»، حاضر نمی‌شوند به روانپزشک مراجعه کنند. در حالی که همان افراد، بدون اطلاع، داروهای اعتیادآور مثل دیازپام، ترامادول، زاناکس یا حتی مواد گیاهی با اثر آرام‌بخش را خودسرانه مصرف می‌کنند و به آنها وابسته می‌شوند.
طنز ماجرا اینجاست:
این افراد دقیقاً از همان چیزی می‌ترسند که خودشان در حال انجام آن هستند!
در مطب بارها بیمارانی داشته‌ام که پس از چند سال مصرف خودسرانه زاناکس یا ترامادول، به شدت به آن وابسته شده‌اند و حالا از ما می‌خواهند کمک کنیم تا این وابستگی را ترک کنند.
– یعنی آنها واهمه دارند که پزشک به آنها داروی اعتیاد آور بدهد در حالی که خودشان خودسرانه و ناغافل در حال مصرف داروی معتاد کننده هستند و باز جالبتر(و البته تاسف آور تر) اینکه بخشی از مراجعین ِ ما روانپزشکها، کسانی هستند که به مصرف دارویی مانند زاناکس یا آلپرازولام وابسته شده اند و حالا بعد از گذشت دو تا پنج سال که از مصرف آنها گذشته است از ما تقاضا دارند که این وابستگی را از آنها بگیریم.
-برای رفع نگرانی ِ مراجعین باید شفاف و واضح بیان کنم که:اغلب روانپزشکان در نسخه ی درمانی خود به تجویز داروهای درمان کننده و نه فقط تسکین دهنده می پردازند چون آنها به این مطلب اِشراف دارند که تجویز داروی صِرفا مُسکّن، موجبات وابستگی بیمار به آن داروها را فراهم می آورد.بنده حتی بارها مشاهده کرده ام که بیمار ِ من با اصرار و التماس تقاضا دارد که برای او دارویی مانند آلپرازولام یا زاناکس نسخه نمایم ولی بخاطر قبول نکردن ِ خواسته ی او،با قهر و عصبانیت مطب بنده را ترک کرده است.
-اما از گروه داروهای درمان کننده ی روانپزشکی می توان به این موارد اشاره نمود :
-داروهای ضد افسردگی که این داروها ماده ای به نام سروتونین را در مغز افزایش می دهند.
افزایش ماده ی سروتونین در مغز منجر به افزایش میزان شادی و سر زندگی و آرامش ذهنی و کاهش افسردگی و اضطراب می گردد.
-داروهای ضد پرخاشگری که شامل دارویی مانند قرص دپاکین می باشد که کارکرد این دارو، تثبیت و به تعادل رساندن خلق و خوی افراد می باشد و از انجام رفتارهای ناگهانی و تکانه ای که در آن فرد ابتدا رفتار نامناسبی را از خود نشان می دهد و بعدا به چرایی و چگونگی این رفتار پیش بینی نشده می پردازد و از آن نادم و پشیمان می گردد ، جلوگیری می کند.
آیا مصرف این داروها مادام‌العمر است؟
خیر! مدت مصرف بستگی به شدت، نوع بیماری، دفعات عود، و وضعیت کلی بیمار دارد. گاهی پس از شش تا دوازده ماه، دارو به تدریج کاهش می‌یابد. در برخی اختلالات شدید (مثل اختلال دوقطبی یا اسکیزوفرنی)، ممکن است نیاز به مصرف طولانی‌مدت باشد. تصمیم نهایی همیشه با روانپزشک و با مشارکت خود بیمار گرفته می‌شود.
جمع‌بندی: حقیقت را از افسانه جدا کنیم
اغلب داروهای اصلی روانپزشکی، اعتیادآور نیستند.
وابستگی روانی یا جسمی به دارو، فقط در مصرف خودسرانه داروهای آرام‌بخش و تسکین‌دهنده دیده می‌شود.
مراجعه زودهنگام و درمان علمی، شما را از افتادن در دام افسردگی مزمن یا اضطراب شدید نجات می‌دهد.
تغییر خلق و حال روان، مثل درمان فشار خون یا دیابت، نیاز به زمان و پایبندی دارد، نه معجزه‌ی فوری.
توصیه پایانی
لطفاً اگر فکر می‌کنید نیاز به دارو یا مشاوره دارید، از قضاوت‌های غلط و توصیه‌های غیرعلمی اطرافیان پرهیز کنید. به یک روانپزشک یا روانشناس مورد اعتماد مراجعه کنید و از مسیر درست درمان، بدون ترس و شرم، حمایت بگیرید.
-نویسنده: دکتر پرویز علی وردی (روانپزشک)
-تلفن وقت دهی ۸۸۵۵۶۹۴۶( از مشاوره یا پاسخ از طریق تلفن معذوریم)
M Hyt:
با سلام من بدلیل مشکل اضطراب وبیقراری دوسال پیش به دکتر مراجعه وتحت درمان دارویی قرار گرفتم ودوسال سرترالین ۱۰۰ونورتریپتیلین ۲۵ استفاده کردم از هفته آخرشهریور سرترالین رو کم کم حذف کردم اما بعد از بیست روز دوباره علایم عود کرده وبامراجعه به دکتر دیگر روان درمانی رو شروع کردم ولی همچنان علایم پایداربودن ومدام گرفتاردلشوره واضطراب وبی اشتهایی شدید بصورتی که اصلا نمیتونم هیچ غذایی بخورم ودچار سستی شدم درحال حاضر دکتر برایم داروهایی جدید داده که شامل فلوکستین .الانزاپین.آتنولول.نورتریپتیلین ولورازپام هستش حالا سوالم اینه خوردن این همه دارو باهم ضررنداره؟تاجایی که میدونم آتنولول نباید بافلوکستین همزمان استفاده بشه درضمن ضربان قلبم هم بالا ۱۰۰هستش.ودیگه اینکه بامصرف این داروها بهبود پیدامیکنم یانه؟ومن نگران عوارض قرص الانزاپین هستم وآیا طولانی مدت استفاده بشه وابستگی ایجادمیکنه؟وباتوجه به شرایطم من تا چه زمانی بایددارو مصرف کنم وآیا مجبورم باهمه عوارض این داروها تاآخرعمرداروبخورم؟
ممنون میشم جواب سوالم رو بدید چون ماشهرستانیم ودسترسی به دکترهای عالی رو نداریم
دکتر عالی و غیر عالی و تهرانی و شهرستانی نداریم…همه یه درس و ی کتابو خوندن
درمانتون خوبه. تهران هم بیایید ما هم همین قرصارو میدیم …مگه چند تا قرص داریم… هرچی اینجا هست اونجا هم هست و برعکس
منتهی اولا باید صبور باشید
دوما سوالاتتون رو مختصر و کوتاه و بدون تکرار و وسواس،با احترام و ارامش و روی خوش از پزشکتون بپرسید حتما بهتون جواب میده
پزشکتونو تحت فشار روانی قرار ندید،سوالات مسلسلی و تکراری ازش نپرسید اونم انسانه و صدها نفر مثل شما رو میبینه و گاهی تحملش کم میشه،اگر به بهبود کامل نرسیدید سر دکترتون غر و لند نکنید،اون بیچاره که مسبب مریض شدن شما نیست
و داره تلاش میکنه به بهترین نسخه و ترکیب دارویی برای شما برسه…
از روشهای غیر دارویی و طبهای مکمل مثل طب سنتی و گیاهی هم کم و بیش استفاده کنید،تفکر و مطالعه ی مثبت داشته باشید
پزشک و دارو وسیله هستند ،بهبود و شفا از جای دیگه منشا میگیره،به لطف خدا امیدوار باشید
باسلام خدمت شما..بنده مدت زیادی است که بخاطرمشکلات کاری واقتصادی دجاراضطراب شدیدوافسردگی شدم طوری که در این چند روزدچاردل پیچه ومشکلات گوارشی شدم بااصرارخانواده امروزبه دکترروانپزشک مراجعه کردم ایشان به من روزی یک عددسرتالین ۵۰و۱/۴ صبح و۱/۲ شب کلونازپام ۱میلی وایمی پرامین ۲۵ یکعدد بعدازظهردادند راستش خیلی میترسم مصرف کنم چون شغلم رانندگی است ودکترتاکیذ به مصرف دارو۶تا۸ماه کردند لطفا بنده روراهنمایی کنیذ چه کنم..ممنون
خوبن ولی بعید میدونم این سه تا با هم رو بتونید همین ابتدای امر تحمل کنید
بنظرم دونه دونه شروع کنید
باسلام مجدد خدمت شمادکترعزیز:
اگرفقظ به تنهایی سرتالین رومصرف کنم وکلونازپام وایمی پرامین رومصرف نکنم مشکلی پیش میاد برام؟امروزطبق پیشنهاد شماسرتالین مصرف کردم واولین روزم بود خیلی بهترازروزقبل شدم..اخه شنیذم میگن باداروی ترکیبی مصرف بشه…نمیدونم چکارکنم اقای دکتر اگه ممکنه منوراهنمایی کنید چون شغل من رانندگیه..بینهایت سپاسگزارم.
نه چه مشکلی،اتقاقا هر چه دارو کمتر باشه بهتره.با همین نتیجه میگیرید
سلام آقای دکت اضطراب شدید صداها و ویزویز گوش دارم برام سیتالوپرام تجویز کردند بعضی وقتها گلویم خشک میشه میل جنسیم کم شده راهنمای کنین ممنونم
چه راهنمایی؟خب عوارضه دیگه تحمل کنید
یه چیز میدی یه چیز میگیری،همیشه همینطوره
اقای دکتر .من شدیدا مشکل بیخوابی دارم.ینی اصلا نمیخوابم.زولپیدم . لوازپام فقط چند روز اثر کرد.برای این بیخوابی مزمن و شدید شما چه پیشنهادی دارید؟؟؟؟؟
با قرص خواب مخالفم
پیشنهاداتمو بصورت یک مطلب تو همین سایت نوشتم
قرص خواب نخور ،روز بروز بدتر میشی
ریشه ی بیخوابیتو پیدا کن
سلام اقای دکتر من ب خاطر حالت تهوع و سرگیجه ب دکترمراجعه کردم ایشون از من ازمایش کلی گرفتن و از بابت قند و چربی وتیروئید مطمعن بشن ک این مشکلات در من وجود نداشت و درنهایت نظر ایشون اضطراب و افسردگی بودحالا ب من قرص تریفن۲وتری فلوئوپرازین۱ونورتریپتلین۱۰ دادن اما من خیلی دودل هستم ک استفاده کنم یا نه.لطفا راهنمایی کنید.
قرصای خوب و کم عارضه ای هستن ولی خب اگر نگرانی،فعلا فقط یکیشو بخور
همون نورتریپتیلین
اقای دکتر افسردگی اضطراب در خانواده ما ارثیه. من خودم تحصیلکرده شغل خوبی دارم. اجتماعی و موفقم گاهی اوقات این بیماری عذابم میده. ترس از دیوونه شدن و از دست دادن شغل دارم. درمان ریشه ای این بیماری چیه. افسردگی اضطراب وسواس فکری و هراس یکدفعه با هم میان سراغ ادم. وقتی فعالیت شدید دارم و پرکارم و بیخوابی دارم حالم بده. دوسال پبش گرفتم مدت کوتاهی قرص خوردم خوب شدم دوماه پیش امد سراغم. الان با کلونازپام یک شب یکی خوبم. ایا قابل درمانه و درمان ریشه ای رو شما چه میدونید؟ اجرتون با امام حسین
قرص که خوبه و حتما موثره
منتهی من برای امثال شما که بیماری ارثی و مزمن دارید توصیه میکنم حتما از یک روش رواندرمانی هم استفاده کنید…اگر نمیدونید کجا برید به کلینیکهای روانشناسی دانشگاه شهرتون مراجعه کنید
سلام اقای دکتر من دو سال پیش حملات هراس گرفتم و افسردگی. با کوچکترین صدایی میترسیدم. دو ماه پیش هم از خواب میپریدم و شدیدا میترسیدم. تازگیها هم سردرد شدید میشدم. چون وارد شغل جدیدی تازگیها شدم که خیلی دوستش دارم. الان چن روزه کلونازپام یک که دکتر دوسال پیش تجویز کرد میخورم بهتر شدم. فیفول هم میخورم گفتم شاید کم خون باشم. بنظر شما درسته؟ از خواب که میپریدم نصف شب خ وحشت داشتم از شب بدم میومد اضطراب داشتم لطفا راهنماییم کنید. الان که کلونازپام میخورم بهترم لورازپام روم تاثیر نداره
بله لورازپام و کلونازپام هر نوع هراس و اضطرابی رو بصورت علامتی خوب میکنن(یعنی سطح بیماری رو)… که نباید بیشتر از دو یه هفته مصرف بشن ….ولی درمان ریشه ای بیماری نیاز به دارو و روشهای دیگه ای دارند
جناب آقای دکتر
خواهشمند است قسمت اول سوالم را نیز پاسخ بفرماییدالان نزدیک به سه ماه است که هیچ داروی اعصابی مصرف نمیکنم ولی همچنان عوارض داروهای اعصاب نظیر گرفتگی و درد عضلات و گز گز و مور مور دست و پا و همچنین لرزش دست و همچنین احساس لرزش در درون بدن را دارم مخصوصا” اول صبح که از خواب برمیخیزم این حس لرزش بیشتر هویدا است.
با سپاس از لطف شما
نه دیگه اینا مال دارو نیس
سلام من ۲۰ سالمه از ۱۴سالگی به بعد همش فکر خودکشی همراهمه و یک بار هم اقدام کردم به این کار و پیش روانپزشک هم رفتم قرصامو یک ماه خوردم دیگه نخوردم!گاهی میخوام به خودم کمک کنم گاهی هم اصلا واسم مهم نیس،نمیدونم چمه !روانشناسان هم همه گرونن ما هم دیگر ایده ای نداریم که چه کنیم،با تشکر 😐
بخشی از افکار تو رنگ و بوی زمانه و نسلت رو داره …تعداد افرادی که نگاهشون مثل توست بینهایت زیاده.بی ثباتی و بیهدفی و احساس پوچی.
فعلا داروها رو بخور تا با بالارفتن سنت ،بیشتر معنای زندگی رو بفهمی.دارو رو قطع نکن
سلام وقت بخیر
من طبق دستور پزشک باید ۳ماه فلوکستین۲۰ مصرف کنم اما از اونجا که من ۸سال مواد مخدرو ترک کردم و به نوعی یه آدم مریض هستم میترسم به این قرص ها اعتیاد پیدا کنم .خوشحال میشم نطرتون رو بدونم
خاصیت اعتیاد اوری نداره.مصرف داروی ااعتیاد اور برای بیمار خوشاینده.
اگر داشت وقتی ما به مریضامون میگیم ۶ ماه بخورن ،با جون و دل میخوردن…ولی در عمل همه میخوان بهونه بیارن و نخورن
با سلام و خسته نباشید خدمت آقای دکتر
اینجانب بعلت مشکلات استرس و افسردگی داروی سیپرالکس ۱۰ میلی گرم و بوسپیرون ۵ میلی گرم استفاده میکردم که بعد از مدت دو ماه داروی بوسپیرون با هالوپریدول نیم میلیگرم جایگزین شد و بعد از چهار ماه داروی سیپرالکس حذف شد و دکتر فقط داروهای ویتامین ب یک ۳۰۰ و هالوپریدول نیم را به من دادند که بعد از مصرف دوماه چون حالم خیلی خوب شده بود داروها را سرخود قطع کردم. پس از آن حتی با گذشت سه ماه از قطع داروها مدام با مشکلات گرفتگی و درد عضلات دست و پا و گز گز و مور مور و همچنین لرزش دست درگیر هستم که این موضوع بسیار مرا نگران کرده بعلاوه اینکه مجددا علائم افسردگی من برگشته و حس امید به زندگی را از دست داده ام و بسیار بی انگیزه و بی اشتها شده ام و مشکلات کم خوابی دارم.
با سپاس از لطف جنابعالی
بنظر میاد سیپرالکس باید چند ماه دیگه ادامه پیدا کنه
سلام آقای دکتر.بنده مدت یک سال است بعلا استرس و تگرانی از محیط خانواده خود نمی توانستم به منطقه دور مسافرت بروم.در این راستا دکتر برام قرص الپرازلوم نیم وپروپرانول۲۰ وقرص سیتالوپرام ۲۰یک عدد فقط بعد ازظهر تجویز نموده است. بعلت کم یابی وتحریم داروها.الپرازلوم مرا به زاناکس تبدیل نموده است. کمی از حالت استرس خارج شده ام ولی باز هم بمسافرت رفتن برام خیلی سخت شده است.وشخصا فکر میکنم داردی تجویزی من اینها نیستند. لطفا جهت رفع نگرانی نظر مساعدت
ما زاناکسو نمیدیم ،بدیم هم دو هفته بیشتر نمیدیم…البته شاید روال همکارا فرق کنه
سلام خیته مباشین من دختر ۱۹ساله ای هستم که دانشجوی ترم اول مهندسی میباشم ، انگیزه ای برای زندگی ندارم وکسل و بیحال هستم و وسواس فکری کمی دارم و زودرنج هستم و استرس و اضطراب دارم و معده درد های شدید داشتم که با داروهای تزریقی مسکن هم خوب نمیشد و هر روز طبق تجویز دکتر گوارش اس اومپرازل و کلیدیوم سی مصرف میکردم و الان فقط کلیدیوم سی مصرف میکنم و خوابم هم به صورت منقطع هست و خواب خوبی ندارم لطفا منو راهنمایی کنید الان چهارماه پیش راونشنای میرم هفته ای یک بار مشاوره و دوبار نوروفیدبک میشم و به تازگی پیش دکتر راونپزشک مراجعه کردم و بهم قرص سیتالوپرام و کلورودیازپکساید داده دکتر جان لطفا راهنماییم کنید که آیا این داروهارو‌مصرف کنم اعتیاد آور نیست و این که مصرف این داروها با کلیدیوم سی همراه باشه یا کلیدیوم سی رو قطع کنم؟
خیلی ممنونم از راهنماییتون 🌺
خیلی داروهای مناسبیه حتما مصرف کنید
نه اعتیاد ندارن
سلام
آقای دکتر
چرا حداقل دوره درمان اضطراب یا افسردگی شدید توسط داروهایی مثل فلوکستین ،دولوکستین و….۶ ماه تعیین شده است و جقدر احتمال بازگشت علایم بعد از قطع مصرف قرص ها بس از دوره درمان وجود دارد ؟
دوره درمان بعضیها ۶ ماه
بعضیها ۹ ماه
بعضیهاه ۱۲ ماه
بعضیها ۱۵ ماه
بعضیها دو سال
بعضی چهار سال
بعضی ده سال
بعضی تا آخر عمر
قانون ثابت وجود نداره
این ی قرارداد و رازیه بین بیمار و پزشکش که براساس شرایط خاص اون بیمار وضع میشه
هیچ فورمول ثابتی وجود نداره
سلام و روزبخیر آقای دکتر
اگر داروی دلوکستین بصورت تدریجی و زیر نظر متخصص قطع شود ، جقدر احتمال برگشت علایم وحود دارد.این دارو خیلی خوب به من ساخته ولی ترس شدید از برگشت علایم بعد از ترک مصرف دارم.حدود ۱۰ ماههمثرف می کنم.برای اضطراب شدید
همجنین این نوع داروها با مدت مصرف طولانی تر ، وابستگی و امکلن قطع مردن شان سخت تر می شود؟
اگر در کنار دارو مشاوره هم.بشید با خیال راحت تری میتونید دارو رو کنار بگذارید
سلام الان نزدیک سه سال بخاطر بی خوابی کلونازپام مصرف میکنم دکتر معالج گوارش بهم تجویز کرد گذاشتن کنار خیلی برام سخته چکار کنم لطفا راهنمایی کنید مرسی
با داروی سبکتر مثل کلردیازپوکساید بهتره جایگزین بشه
سلام آقای دکتر. خدا قوت
من بخاطر مشکلاتی که با همسرم داشتم دچار افسردگی و اضطراب شدم و به پزشک شهرمون مراجعه کردم که ایشون برام آلپرازولام اس سیتالوپرام دپاکین و پرفنازین تجویز کردن اگه یه روز نخورم حالم داغونه و بشدت حالت تهوع میگیرم و حدود ۷ماهی هم هست پریود نشدم نظرتون درمورد مصرف این قرصا چیه
خوبن فقط الپرازولام رو کم کم قطع کنید
سلام.بسیار خوب بود.مرسی.
عالی بود. اجرتون با خدا