بوپروپیون و افسردگی

– بوپروپیون (ولبان)چیست: 

-داروی بوپروپیون(Bupropion)  یا ولبان(wellban)  یک داروی ضد افسردگی جدید و مدرن است که از طریق  افزایش نوراپی نفرین و دپامین در  مغز اثر می کند.این دارو بخاطر تاثیر خوبی که بر بهبود قوای جنسی(برخلاف داروهای سروتونینی که میل و قوای جنسی را کاهش می دهند) دارد و همچنین بخاطر افزایش تمرکز  و نیز نداشتن خواب آلودگی در طول روز  و نداشتن افزایش وزن  و پایین نیانداختن فشار خون هنگام ایستادن( هیپوتانسیون اورتواستاتیک) و نیز نداشتن عوارض آنتی کولینرژیکی( مثل احتباس ادرار )،سودمندی بالاتر و عوارض کمتری نسبت به داروهای قدیمی تر (مانند سه حلقه ای ها) دارد و می تواند شادی و نشاط و انگیزه  را برای فرد مبتلا به افسردگی بهمراه آورده و او را به زندگی قبلی خود برگرداند.علاوه بر این یک تاثیر ِ ویژه این دارو ، کمک به ترک سیگار می باشد( فقط فرم zyban).

– موارد مصرف  بوپروپیون: 

این دارو در موارد زیر و صرفا با تجویز پزشک متخصص قابل مصرف می‌باشد: 

۱- اختلال افسردگی ماژور (major depressive disorder)

۲- برای ترک سیگار(فقط فرم zyban):در  کنار رفتاردرمانی در کسانیکه انگیزه ی قوی برای ترک دارند.اینکار با تحریک دپامین در ناحیه پاداش مغز و یا با مهار گیرنده های استیل کولینی نیکوتین انجام می شود.

۳-درمان افسردگی فصلی(Seasonal affective disorder)…مثل افسردگی زمستان

۴- درمان افسردگی دو قطبی: بعضی از متخصصین معتقدند احتمال عود فاز سرخوشی با این قرص کمتر از سایر ضدافسردگیهاست.

۵- درمان کمکی همراه با داروهای سروتونینی(SSRIها) جهت کاهش عوارض جنسی آنها.

۶_اختلال بیش فعالی(ADHD): این دارو بعنوان خط دوم درمان بیش فعالی و کمبود تمرکز( یعنی بعد از ریتالین و استراموکس) بکار میرود.مخصوصا در صورت همزمانی بیش فعالی با افسردگی،یا همزمانی با اختلال سلوک یا اختلال مصرف مواد میتواند بکار رود.همچنین در صورت وجود داشتن اختلال تیک که نمیتوانیم از داروهای محرک سمپاتیکی استفاده کنیم در آنصورت بوپروپیون می تواند انتخاب مناسبی باشد.

۷- در ترک کوکایین:بوپروپیون می تواند در کاهش هوس مصرف(craving) موثر باشد

۸-بهبود عملکرد جنسی:در کسانیکه در برانگیختگی و ارضا و ارگاسم مشکل دارند.

 

– منع مصرف بوپروپیون:

۱-صرع

۲- بی اشتهایی عصبی( آنورکسیا نروزا)

۳-صرفا با خواندن این مطلب یا مطالب مشابه در اینترنت شروع به خوردن این دارو نکنید یا سرخود دارویی که برای دیگران موثر بوده  است را مصرف نکنید.شما به همه ی ریزه کاریهای تاثیر این دارو و تداخلات آن با مواد درون بدن یا داروهای دیگر واقف نیستید.درست است که ما در دنیای اطلاعات اینترنتی زندگی می کنیم اما در رشته ی پزشکی تجربه مهمتر از دانش نوشتاری و کتابی است .شما تجربه ی کافی برای تجویز سر خود این دارو را ندارید.خواهش میکنم با سلامتی و جان خود بازی نکنید.

۴-مصرف همزمان  الکل(چون منجر به تشنج می گردد)و یا ترک ناگهانی الکل(چون آن هم منجر به تشنج می گردد) …اگر شما همیشه و به مقدار زیاد الکل مصرف میکنید، ترک ناگهانی الکل برای شروع این قرص،خودش منجر به تشنج می گردد.

 

۵-مصرف همزمان با داروهای مهار کننده ی مونوآمین اکسیداز(MAOi) در عرض ۱۴ روز گذشته ( چون امکان تداخلهای خطرناک دارویی وجود دارد!!!!)مانند فنلزین-ترانیل سیپرومین -سلژیلین -ایزوکربوکسازید
تزریق متیلن بلو(methylene blue)
۶-قطع ناگهانی داروهای خواب آور( باز هم چون ممکن است منجر به تشنج شود) یا قطع ناگهانی داروهای ضدصرع

۷- فشارخون بالا ، بیماری قلبی، حمله قلبی

۸- فاز سرخوشی (مانیا) در بیماران دو قطبی

۹- سه ماه اول حاملگی

۱۰- شیردهی

۱۱- نارسایی کبدی

۱۲- نارسایی کلیوی

۱۳- در کسانیکه مستعد سو مصرف مواد هستند(ممکنه به این دارو وابسته بشن)

۱۴-توجه : گاهی در بیماران زیر  بیست و چهار سال در دوهفته ی اول مصرف این دارو افکار ناگهانی خودکشی گزارش شده است.پس اطرافیان باید این نشانه ها را تحت نظر بگیرند و به پزشک خود گزارش بدهند:تغییر و نوسان خلق -تحریک پذیری-عصبانی شدن- دیر به خواب رفتن -اضطراب و سرآسیمگی -خصومت بی دلیل -پرفعالیتی- حملات پانیک- تکانشگری- بیقراری

۱۵- آلرژی

۱۶-گلوکوم( آب سیاه چشم)

۱۷-دیابت

۱۸-سابقه ضربه به سر یا تومور مغزی یا نخاعی

۱۹- دو فرم دارویی ازین قرص را همزمان مصرف نکنید مثلا اگر برای ترک سیگار Zyban مصرف می کنید،wellbanرا برای افسردگی مصرف نکنید.

۲۰-باز هم تاکید میکنم که بوپروپیون میتواند ایجاد تشنج کند بخصوص در هنگام وجود بیماریهای خاص یا مصرف داروهای خاص.

۲۱- اضطراب زیاد و بیماری هراس(پانیک).بخاطر اینکه این دارو دپامین را تحریک کرده و اضطراب را زیاد می کند.

۲۲- در کسانیکه دچار توهم، هذیان و کاتاتونیا و یا دلیریوم هستند، مصرف این دارو امکان تشدید حالات آنها را دارد.

– اسامی دارو:

نام ژنریک

Bupropion

 

_اسم تجاری  

-wellban(در ایران)

-Aplenzin

-Wellbutrin

– forfivo xl

-Zyban(برای ترک سیگار به این فرم تولید میشود)

-Budeprion xl

-Buproban

– دوزاژ و نحوه ی مصرف بوپروپیون:

 
۱-این قرص در دوزهای ۷۵ ، ۱۰۰و ۱۵۰ میلی گرمی موجود است که صرفا با نسخهٔ پزشک قابل تهیه می‌باشد.مصرف با غذا یا بی غذا تاثیری در جذب دارو ندارد ولی اگر دچار تهوع میشوید با غذا مصرف کنید.

۲- نیمه عمر این قرص ۱۲ ساعت است و دوز درمانی این قرص ۳۰۰ میلی گرم در روز میباشد که باید در دو وعده ی صبح و شب تقسیم گردد یعنی ۱۵۰ میلی گرم صبح و ۱۵۰ میلی گرم شب( برای قرصهای معمولی که آهسته رهش یا پیوسته رهش نیستند).خوردن دوز بالاتر در یک وعده احتمال وقوع تشنج را بالاتر می برد‌.

۳- حداکثر دوز درمانی در یک روز نباید از ۴۵۰ میلی گرم ( یعنی سه وعده قرص ۱۵۰ میلی) برای قرصهای معمولی و ۴۰۰ میلی گرم برای قرصهای طولانی اثر بیشتر باشد.

۴- برای ترک سیگار باید از یکهفته قبل از ترک این دارو شروع شود و کم کم به ۱۵۰ میلی گرم دو بار در روز برسد.دوره درمان برای ترک سیگار ۷ تا ۱۲ هفته ( سه ماه)است.

۵-همیشه از یک مارک و یک کارخانه ی تولید  دارو استفاده کنید

۶-اگر یک وعده از قرص را فراموش کردید می‌توانید آن را بمحض اینکه متوجه شدید مصرف کنید ولی اگر تقریبا چند ساعتی بیشتر به مصرف وعدهٔ بعدی نمانده است این کار را نکنید و فقط قرص وعدهٔ بعدی را بخورید. در هر صورت از دوبرابر کردن قرص برای جبران وعدهٔ فراموش شده اجتناب کنید.

۷-قرص را در دمای معمولی اتاق و دور از رطوبت و نور نگه دارید. 

۸-خیلی خیلی مراقب باشید که بچه‌های کوچک دستشان به این قرص و سایر قرصهای اعصاب نرسد.

۹-لیست همه ی داروها حتی ویتامینهای مصرفی خودتان را به پزشکتان اطلاع دهید.

۱۰- این دارو بصورت کپسولهایی تهیه شده است که محتویات خود را بصورت آهسته آهسته(DELAYED RELEASE) آزاد میکند

۱-اگر احساس کرده اید که با مصرف این دارو حالتان خوب شده است آن را ناگهانی قطع نکنید چون دچار عوارض ترک ناگهانی خواهید شد.

۱۲-توجه داشته باشید که ممکن است این دارو بطور متناقضی در ابتدای درمان منجر به تیرگی شعور و کاهش هوشیاری  و اختلال تفکر در شما گردد

– احتیاطات در مصرف بوپروپیون: 

۱-اگر دچار آلرژی هستید یا اگر دچار شُدید این قرص را مصرف نکنید. علایم آلرژی می‌تواند این‌ها باشد: سرفه، تنگی نفس، خس خس سینه، ورم کردن لب یا زبان یا صورت، ورم کردن گلو، خارش و قرمزی و دون دون شدن پوست، کهیر در هر نقطه از پوست. 

۲- مقادیر و دوزهای بالاتر ممکن است منجر به تشنج(seizure) گرد.که در اینصورت دارو باید درجا قطع شود.در غیر اینصورت قطع ناگهانی دارو صلاح نیست و منجر به علایم ترک ناگهانی می گردد

۳- قرص آهسته رهش(Extended-release) را نجوید و نشکنید بلکه یکجا قورت دهید.همچنین ممکن است تکه هایی از قرص آهسته رهش را در مدفوع خود مشاهده کنید که لازم به نگران شدن نیست.

۴- این قرص ممکن است ۴ هفته طول بکشد تا اثرات خوبش را نشان بدهد پس لطفا زود قضاوت نکرده و دارو را تا آنموقع قطع نکنید.

-زیبان (zyban)برای ترک سیگار:

 ۱- اگر زیبان (zyban) را برای ترک سیگار مصرف می کنید، فقط در هفته اول مجاز به کشیدن سیگار هستید و از هفته دوم به بعد حتما باید سیگار را قطع کنید. دوره درمان بین ۷ تا ۱۲ هفته یعنی سه ماه می باشد.

۲- اگر آدامس یا پک نیکوتین مصرف می کنید مراقب باشید همزمان سیگار نکشید چون سطح نیکوتین خیلی بالا میرود.

۳- ترک ناگهانی سیگار منجر به علایم  ترک نیکوتین می گردد که علایمش اینهاست:

افزایش اشتها، افزایش وزن، بدخوابی، افت تمرکز، کاهش ضربان قلب، هوس مصرف دوباره سیگار، اضطراب، بیقراری، افسردگی، خشم، ناکامی، تحریک پذیری   …این علایم ممکن است همزمان یا بدون مصرف زیبان(zyban)هم  بوجود بیایند.

۴-ترک ناگهانی سیگار گاهی ممکن است منجر به بروز اختلال روانی جدیدی مثل افسردگی گردد.

۵-این دارو( زیبان) ممکن است بطور کاذب منجر به مثبت شدن آزمایش اعتیاد گردد ،برای همین حتما متصدی آزمایشگاه را در جریان بگذارید.

۶-پیش دکتر خود مخفی کاری نکنید و اگر الکل ،تریاک یا متادون مصرف میکنید بدون رودربایستی به او اطلاع دهید.یا مثلا اگر بیماری خاصی مثل فاویسم یا کولیت یا فشارخون دارید ،آنها را به پزشک خود اطلاع دهید.

۷- در کودکان و نوجوانان بعلت احتمال بروز افکار خودکشی و نیز در سالمندان بعلت کارکرد ضعیفتر کبد و کلیه ، این دارو را با احتیاط مصرف کنید

عوارض بوپروپیون: 

۱-عوارض خفیف و گذرا:
 این عوارض یا خودشان بتدریج برطرف می‌شوند و یا با یک تجویز دیگر بسرعت قابل رفع هستند.بنابرین وقوعِ آن‌ها مجوزی برای قطعِ آن‌ها نیست و شما فقط باید با پزشکتان تماس بگیرید:سردرد- لرزش-یبوست- تهوع -گیجی -خشکی دهان  -بیخوابی -مشکل در بخواب رفتن-احساس اضطراب-درد مفاصل-خشکی دهان-آبریزش بینی

فشارخون را از نظر بالارفتن اندازه بگیرید( ولی معمولا اختلال قلبی عروقی ایجاد نمی کند).در ابتدای درمان ممکن است یادآوری بعضی کلمات با مشکل مواجه شود

۲- عوارض جدی:
 
احتمال بروز این عوارض کم است و فقط باید نسبت به بُروز آنها هوشیار باشید و سریعا به بیمارستان مراجعه نمایید:
۱-حمله ی تشنجی

البته در نظر داشته باشید که احتمال وقوع تشنج به دوز دارو بستگی دارد( یعنی دوزهای بالای ۳۰۰ و ۴۰۰ میلی گرم در روز) و این احتمال بیشتر از پنج صدم در صد برای دوز ۳۰۰ میلی گرم و یک دهم درصد برای دوز ۴۰۰ میلی گرم نیست که این درصدها با احتمال تشنج در سایر داروهای ضدافسردگی یکسان است.در کسانیکه الکل مصرف می کنند احتمال وقوع تشنج بالاتر است.

۲- حمله ی سرخوشی (مانیا) :که بصورت افزایش انرژی،پرسرعت شدن کلام و تفکر،رفتار بی پروا ،گستاخ ی و ماجراجویی جدید و عجیب،احساس نشاط بینهایت،خلق تحریک پذیر،بیخوابی،ولخرجی و افزایش تمایلات جنسی خود را نشان می دهد.

۳-تغییر غیرعادی در خلق و رفتار.

۴-تاری دید،دید تونلی،چشم درد،تورم چشم،دیدن هاله اطراف اشیا که همه ی اینها احتمال وجود آب سیاه یا گلوکوم را مطرح می کنند.

۵-اگر دچار کبودی ،مشکل در تنفس،تورم صورت و لب و زبان و گلو شدید یعنی شما دچار آلرژی شده اید و سریعا باید به بیمارستان مراجعه نمایید.

-علایم مسمومیت:

در صورت خوردن تعداد زیادی قرص و مسمومیت با آن( چه اشتباهی و چه به قصد آسیب زدن به خود )  علایم سفتی عضلات ،افزایش فشار خون،توهمات،ضربان های تپنده ی قلب(تاکیکاردی سینوسی) ،تنفس کم عمق و سطحی و تشنج و غش کردن بروز پیدا می کند ….فورا فرد مبتلا را به مرکز درمان مسمومیتهای دارویی (در تهران: بیمارستان لقمان ) برسانید.

-تداخلات دارویی:

–  مصرف همزمان بوپروپیون و فلوکستین ممکن است منجر به ایجاد پانیک، دلیریوم و یا تشنج گردد(البته احتمال این اتفاق خیلی کم است).

– مصرف همزمان بوپروپیون یا لیتیوم ممکن است منجر به تشنج یا مسمومیت عصبی گردد.

– مصرف همزمان با داروهای مهار کننده MAO منجر به بحران فشار خون میگردد( تا ۱۴ روز بعد از تجویز  MAOها مراقب باشید).

-مصرف همزمان با داروهای ضد پارکینسون (لوودوپا)ممکن است منجر به افزایش دپامین و ایجاد توهم و هذیان گردد.

– تجویز همزمان بوپروپیون با متوپرولول(متورال) ممکن است منجر به کاهش ضربان قلب گردد(برادیکاردی سینوسی).

– رهنمودهای کلی در مصرف داروهای اعصاب: 
۱– توجه داشته باشید که تمام داروهای روانپزشکی فقط بنابر تشخیص یک روانپزشک که از مکانیسم اثر آن‌ها و از نحوهٔ تعامل نروترانسمیتر‌ها و رسپتور‌ها در سلولهای عصبی آگاهیِ کامل داشته و برآن‌ها مسلط است قابل تجویز است و مصرف خودسرانهٔ دارو‌ها آن هم فقط با کسبِ اطلاعات سَرسَری از صفحات اینترنتی و یا توصیه‌های ناقصِ دانشجویی و یا با الگو گرفتن از نسخهٔ سایر بیماران و تهیه آن‌ها از مراکز غیر مجاز خیابانی، بسیار خطرناک است و عواقب آن قابل پیش بینی نیست.

۲-همچنین در جریان باشید که سود و زیان یک دارو را باید در مقایسه با یکدیگر بسنجید و به صرف وجود یک عارضهٔ کوتاه مدت، خودتان را به اشتباه از مصرف دارویی که می‌تواند سرنوشت خلق و رفتار و شخصیت شما را تغییر داده و به سمت یک زندگی سالم و پر از آرامش سوق دهد، محروم نکنید.

۳-داروهای اعصاب را همراه با آب میوه مخصوصا آب گریپفروت…آب انار…نوشیدنیهای انرژی زا…چای سبز…قهوه…شیر…دوغ مصرف نکنید چون ایجاد تداخل می کنند.

نویسنده: دکتر پرویز علی وردی (روانپزشک) 
-وبسایت:  www.parvizaliverdi.com 

-تلفن وقت دهی ۸۸۵۵۶۹۴۶( از مشاوره یا پاسخ از طریق تلفن معذوریم) 

-پی نوشت: کپی برداری و حذف نام نویسنده عملی غیر اخلاقی بوده و درشان یک انسان فرهیخته نیست.