آیا بیماریهای اعصاب و روان درمان قطعی دارند؟

روانکاوی

هر چند صحبت از قطعی بودن همه ی انواع بیماری های اعصاب و روان خصوصا آن گروه از اختلالات که ماهیت ارثی و تباه کنندگی(مانند بیماری اسکیزوفرنی ) دارند چندان واقع بینانه نیست ولی به نظر می رسد  بسیاری از بیماریها و اختلالات شایعتر، همچون اختلالات افسردگی ،اضطراب،وسواس و …..چنان که بیماران دستورات پزشک خود را در مورد مصرف صحیح دارو به میزان تجویز شده و برای مدت زمان تعریف شده، به طور کامل اجرا نمایند و همچنین اگر بیماران برای درمان اختلالات خود، علاوه بر درمان دارویی از سایر روش های غیر دارویی نیز بهره گیرند و آنها را به طور موازی اجرا نمایند و حتی المقدورتغییراتی در سبک وسیاق زندگیِ(  life style )خود بعمل آورند،در آنصورت بهبود ِ حداکثری،دور از دسترس نیست.

درمانهای دارویی :علم روان پزشکی به کمک فارماکولوژی(گنجینه ی دارو شناسی) ِ وسیعی که دارد از ابتدا تا کنون روز بروز در حال پیشرفت و معرفی ِ داروهای موثرتر و کم عارضه تر بوده است.داروهایی که در عرض صد و پنجاه سال گذشته امید اول ِ بهبود و شفای ِذهن های گرفتار در رنج و آسیب  بوده اند و الحق و انصاف که باید دست همه ی کسانی که در اکتشاف و پدیدآوری ِ این داروها که گاهی معجزه آسا موثر بوده اند را بوسید. این داروها انواع و دسته های بسیار متنوعی دارند که باید در جای خود به بررسی و معرفی آنها پرداخت و خوشبختانه روانپزشکان ِ ما با ظرفیت موجود دارویی کشور با درایت و هوشمندی به تجویز آنها مشغولند و البته همچنان در انتظار ورود داروهایی موثرتر  با عوارض جانبی کمتر نیز می باشند.

 – اما درمان های غیر دارویی را می توان به این دو دسته کلی تقسیم بندی کرد :

الف ) درمان های روانشناختی

ب ) درمان های تکنولوژیک

الف – درمان های روانشناختی

درمان های روانشناختی شامل روش هایی می باشند که بر اساس تئوری ها و دانش گسترده روانشناسی پایه ریزی شده اند و شامل موارد زیر است :

۱ ) روانکاوی یا درمان روان پویشی

روانکاوی
روانکاوی

 

در این روش بوسیله ارجاع به گذشته و دوران کودکی بیمار و یافتن احساسات اولیه وی نسبت به افراد مهم زندگی خود  (همچون پدر و مادر ) و همچنین بررسی مکانیسم های دفاعی  که به طور ناخودآگاه از وی سر می زند، ریشه مشکلات و ناکامی های روانی فرد مورد کنکاش قرار گرفته و با دادن آگاهی و بینش به وی ، ظرفیت او را برای تحمل رنج و ناکامی بالا می برد.

به نظر می رسد که این روش صرفا برای افرادی به کار می رود که دارای سطح بالایی از هوش (IQ)و تحصیلات بوده  و همچنین قابلیت درک مفاهیم عمیق روانشناسی را دارا باشند و با آگاهی از مشکلات خود ، دچار تشدید اضطراب درونی و یا آشفتگی و فروپاشی روانی نگردند.
-هر چند وقتی ما به مراجعین این روش را توضیح و سپس پیشنهاد میدهیم،آنها در وهله ی اول بسیار مشتاق و شیفته ِ اجرای این سبک درمان که در بین مردم بنام “روانکاوی” مشهور است می گردند ولی در عمل، تعداد افراد بسیار محدودی از مردم (شاید کمتر از نیم در صد آنها ) این جلسات را ادامه میدهند که یکی از دلایل  آن زیاد بودن تعداد جلسات برای مدت طولانی وبالتبع هزینه ی بالای آنها می باشد .بعلاوه این روش  نیاز به صبر و حوصله ی فراوان برای حرکت تدریجی به سمت کسب آگاهی و شناخت ریشه ی ناخودآگاه اعمال و رفتار فرد  دارد که این کار عملا  در حوصله اغلب مردمی  که در دنیای پرمشغله و پرشتاب امروزی گرفتار شده اند ،نیست.

۲ ) درمان های شناختی و رفتاری

درمان شناختی رفتاری
درمان شناختی رفتاری

در این روش، به جای تاکید بر ناخودآگاهی فرد و گذشته وی، بر وجه آگاه شخصیت او و شرایط اش در زمان و مکان حاضر تاکید می گردد.

تصحیح باورهای غلط و خطاهای ذهنی و افکار ناکارامد و همچنین ، ارائه تمرینات و تکنیک های عملی برای مقابله با آنها و نیز اجرای بعضی دستورات به صورت رفتاری مانند مواجه شدن با عامل استرس زا و یا آموزش رفتارهایی برای مقابله با استرس و کسب آرامش، از شایع ترین روش های درمان های شناختی-رفتاری محسوب می گردد.

به نظر می رسد که اینگونه از درمان ها که تحت عنوان CBT (درمان شناختی-رفتاری) معروفند، بخاطر۱- تعداد جلسات کمتر،۲- هزینه ی  کمتر ۳- سادگی و راحتی بیشتر برای فهم منطق درمان ۴- تعداد بیشتر درمانگران و مراکز مشاوره ای که به این سبک کار می کنند۵- پیچیده و تئوریک نبودن بلکه کاربردی بودن  آن ۶- و سرانجام رسیدن سریعتر به درجات رضایت آمیزی از بهبود ، در بین مردم ما از قابلیت اجرای بیشتری نسبت به درمان روان تحلیلی(روانکاوی) برخوردار باشند.

شاید انواع دوره ها و کلاسهای آموزشی که خوشبختانه این روزها بسرعت توانسته اند مفاهیم ِ گسترده و غامض ِ روانشناسی را بصورت شیرین و قابل فهم  در بین عموم مردم ایران منتشر کنند را  با کمی اغماض،بتوان از زیر شاخه های مکاتب  شناختی رفتاری محسوب کرد.بعضی از این مکاتب و سبکها بدین قرارند:


۱-تحلیل رفتار متقابل(TA) 
۲- آموزش مهارتهای زندگی

۳- آموزش فرزند پروری

۴-واقعیت درمانی (نظریه انتخاب)

۵- مدیریت اضطراب و استرس

۶- مدیریت خشم 

ب ) درمان های تکنولوژیک

درمان تکنولوژیک
درمان تکنولوژیک

 

در این دسته از درمان ها، با استفاده از ابزارهای مدرن تکنولوژیک به مقابله با بعضی از انواع محدود تر از اختلالات پرداخته می شود. از مزایای این روش ها ۱-نداشتن عوارض جسمانی که در مصرف داروها ممکن است دیده شود  ۲-  عدم نیاز به بالابودن سطح آگاهی ویا داشتن هوش بالا ۳-قابلیت اجرا بر روی کودکان و حتی افراد تحصیل نکرده  می باشد و از معایب آن، هزینه بالای اجرای بعضی از آنها می باشد.

درمان با دستگاه نوروفیدبک   (neurofeedback)که در کاهش علائم بیش فعالی کودکان و همینطور، اختلالات اضطرابی بزرگسالان کاربرد دارد، از مهم ترین نمونه های درمان تکنولوژیک است.

تحریک مغناطیسی با مغز (TMS) نیز یکی از این روش هاست که مخصوصا برای درمان اختلال افسردگی، در عمل امتحان خوبی را پس داده است.در این روش که نیاز به بستری شدن بیمار در بیمارستان ندارد، بیمار در حالت کاملا هوشیار قرار دارد و بوسیله یک وسیله ای که از خود امواج مغناطیسی (ونه امواج برقی) ساطع می کند، بخشی از نواحی مغزی وی مورد تحریک واقع می گردد تا به تدریج در طی ۱۵ الی ۲۰ جلسه، مغز وی از حالت خمودگی و افسردگی خارج گردد و خلق وی به خلق عادی تبدیل شود.

_نویسنده: دکتر پرویز علی وردی (روانپزشک)

-تلفن وقت دهی ۸۸۵۵۶۹۴۶ ( از مشاوره یا پاسخ از طریق تلفن معذوریم)

29 Comments

  1. سلام.یک سوال دارم که شاید کمی از محدودۀ مجازتان فراتر باشد:یک آدم دوقطبی نوع یک چگونه می تواند بعد از قطع دارو خود را منیک کند؟آیا مصرف محرک هایی مثل مودافینیل یا ادرال یا برخی آمینواسیدها می تواند موثر باشد یا چه؟خودم مبتلا به دوقطبی نیستم اما یکی از دوستانم این اختلال را دارد و هر دو کنجکاویم جوابمان را از شما دریافت کنیم.تنها امیدوارم صادقانه و بدون پیش داوری جوابم را بدهید.پیشاپیش متشکرم.

    • نه این چیز خاصی نیست که بخواهیم پنهان کنیم و اتفاقا بیماران دو قطبی و خانواده ها و اطرافیانشون همه باید بدونند که برای رسیدن به وضعیت سلامتی طولانیتر و نداشتن عود باید از مصرف مواد محرک و داروهای ضدافسردگی با دوز بالا اجتناب کنند و به اونها توصیه میشه که خودسر دارو مصرف نکنند
      و بیمارانی که در مرحله ی حاد نیستند و بینش سالم دارند حتما که مراقبت می کنند و
      اونهایی هم که در حالت عود هستندتوسط خانواده و یا کادر درمان تحت نظارت هستند

  2. من به خواستگاری دختری رفتم.تقریبا تفاهم خوبی داریم.ولی دختر تخت درمان دکتراعصاب و روان هست و قرص اعصاب مصرف میکنه.
    از گفتن اسم قرص ها خودداری میکنه.
    به گفته مادرش دختر تحت یک شوک عصبی و بعد در طی سالهای بعد با توجه به اینکه امکان گردش و تفریح و سفر براشون محیا نبوده به این بیماری عصبی دچارشده.
    علائمش خواب آلودگی و بیحوصلگی است و خیلی کم حالت تشنج
    میخام بدونم ممکنه بعد از ازدواج با تنوع و تفریح و تغییر سبک زندگی این مشکلات کم و کمتر بشه.
    میخوام بدونم مصرف قرص اعصاب تاثیر منفی روی روند بچه دارشدن نداره ؟
    آیا قرص های اعصاب عوارض بلند مدت مضر دارن یاخیر ؟

  3. سلام آقای دکتر میشه مشکلم رو حل کنید .من زنی ۲۷ ساله و خانه دار هستم .شخصت زود رنج و نازک نارنجی داشتم ولی الان یکساله که دجار خشم و زود از کوره در میرم و تاوانشو مسر ۲۱ ماهم میکشه .منی که احساس میکردن نمونه یک مادر فوق العادم روزی نیست که بچمو نزنن یا دعواش نکنم. توروخدا کمکم کنید اگه حال من خوب بشه حال پسرمم خوبه
    .ولی من ضعیفم

    • بله خب حضوری در شهر خودتون به روانپزشک مراجعه کنید.انشالا داروی خوب و موثری براتون تجویز میشه

  4. من در بچگی وقتی سه چهار ساله بودم دچار تشنج شدم.سابقۀ سرخوشی یا مانیا رو هم دارم،چون مبتلا به دوقطبی ام.ولی افسردگیم انقدر شدیده که از رختخواب نمی تونم بیام بیرون و جایی برم.یعنی به زور باید برم از خونه بیرون.و هیچ کاری نمی کنم.آیا tms برام گزینۀ مناسبیه؟

  5. سلام و تقدیر از زحمات حضرت عالی . بنده ۵ ساله اختلال اضطرابی منتشره و پانیک دارم و پس و پیش دارو خورده ام آیا بذای درمان باید بستری بشم . چه دارو ها و آمپولهایی در حین بستری شدن تجویز می شه

  6. سلام اقای دکتر من دخترم و ۲۰سالمه اضطراب دارم وقتی کسی سرم داد میزنه بازو هام سست میشه و انگار انرژى های بدنم از طریق بازوم تحلیل میره .خیالبافی شدید هم میکنم و موقع خیالبافی با سرعت دور اتاق میچرخم .همیشه هم گریه میکنم.دکتر مغز و اعصابم رفتم فایده نداشته.کلی ضد افسرده گی داد.

  7. باسلام و تشکر از سایت خوبتون.من در مورد بیماری شوهر خواهرم که مدتیست گرفتارش شده سوال داشتم.ایشون یه روز به صورت ناگهانی وحشتزده شد و گفت پلیسا دارن منو دستگیر میکنن و دنبالم هستن و پا به فرار گذاشت.از اون به بعد حالش رو به وخامت رفت و دیگه حرف نمیزنه.غذا نمیخوره و حمام هم نمیره.دکتر بردیم و حتی در مقابل خوردن قرصها مقاومت شدید نشون میده و حاضر نیست حتی یه دونه بخوره.از همه فراریه و زیاد آدما رو نمیشناسه.تمام اینها در عرض سه هفته اتفاق افتاده.وقتی کسی از راه خوراکی دارو مصرف نکنه چه باید کرد؟

  8. سلام اقای دکتر بنده مشکلم اینه که وقتی توی جمع شلوغی قرار میگیرم یا اعصابم از چیزی خورد میشود و تو خودم میریزم حالت هایی مثل احساس غش و بی ثباتی و حالت تحوع و تپش قلب و سرگیجه میگرم و خیلی اذیتم میکنه،این مشکلم دقیقا از وقتی شروع شد که سر کار از یه چیزی خیلی اعصابم خورد شده بود و نمیتونستم کاری انجام بدم که یهو احساس غش کردم و تپش قلب شدید، از اون به بعد همیشه تا یه ذره اعصابم به هم میریزه این حالات بهم دست میده.و خیلی اذیتم میکنه، چیکار کنم به نظرتون، شبا هم درست حسابی خوابم نمیبره، خیلی میترسم و نگرانم اینده مم.

  9. اقای دکتر شرمنده میشه درمورد دوستم هم راهنمایی کنید؟
    با سلام و عرض ادب….مدتی هست سرگیجه سراغم آمده این حالت همراه با سوزنی شدن بدن است البته سوزنی شدن درتمام بدن پخش است و به مدت یک ثانیه انگار یکی سوزن میکند وبرمیدارد دردناک هم نیست پشت سرهم هم نیست همراه با بعضی اوقات کرخی ..قرص ویتامین دی ماهی یک بار ۵۰۰ و اهن هفته ای یک بار میخورم….البته چربی کبد خیلی جزیی دارم و دارو مخصوص اونو میخورم.. ممنون میشم کمکم کنید

  10. با سلام و عرض ادب….مدتی هست سرگیجه سراغم آمده این حالت همراه با سوزنی شدن بدن است البته سوزنی شدن درتمام بدن پخش است و به مدت یک ثانیه انگار یکی سوزن میکند وبرمیدارد دردناک هم نیست پشت سرهم هم نیست همراه با بعضی اوقات کرخی ..قرص ویتامین دی ماهی یک بار ۵۰۰ و اهن هفته ای یک بار میخورم….البته چربی کبد خیلی جزیی دارم و دارو مخصوص اونو میخورم.. ممنون میشم کمکم کنیذ

    • بهتره نوار مغزی بدید و ابتدا توسط نرولوژیست ویزیت بشید
      اگر گفتند مشکلی نیست بعدا به روانپزشک

  11. با تشکر از پاسخ جنابعالی
    حال با توجه به اینکه شوک درملنی خطری ندارد میخواستم بدانم آیا در مورد بیماری خودبیمار پنداری و وسواس فکری تاثیر دارد و مفید فایده واقع میشود؟ چون ظاهرا این نوع درمان در بیمارستانهای خصوصی نسبتا” هزینه بر است.
    با سپاس از وقت جنابعالی

    • احتمالا کمتر از پنجاه درصد
      شوک بیشتر افسردگی رو خوب میکنه
      بهرحال تصمیم با خودتونه
      در پناه حق

  12. جناب آقای دکتر با سلام تقدیم احترام
    من دختری ۳۲ ساله هستم که تقریبا یک سال است به بیماری خود بیمار انگاری و وسواس شدید در مورد بیماریها پیدا کرده ام و مدام احساس میکنم که به بیماریهای خطرناک و لاعلاج مغز و اعصاب و یا بیماریهایی مانند سرطان مبتلا شده ام.
    تمام این مدت در تمام بیمارستانها و آزمایشگاههای مختلف و انواع و اقسام مطب پزشکان در هر زمینه پزشکی و انواع ام آر آی رفت و آمد داشته ام.
    خانواده ام بسیار مرا سرزنش میکنند و مدام میگویند تو مغزت بیمار است و پول و وقت و انرژی خود را هدر میدهی.
    باور بفرمایید من خودم هم بسیار از این موضوع رنج میبرم و استرس و اضطراب شدیدی دارم و از این رفت و آمدهای تکراری به مطب پزشکان مختلف خسته و بیزار شده ام ولی واقعا دست خودم نیست و این افکار مزاحم بیماری دست از سرم برنمیدارند.
    بارهای پیش روانپزشک و روانشناس رفته ام ولی نتیجه ای نگرفته ام.
    آیا واقعا راه درمانی وجود دارد؟
    و آیا اینکه شوک درمانی در این مورد خاص کمک کننده است؟ چون آخرین باری که به نزد روانپزشک رفتم ایشان گفتند بستری بشوم برای الکتروشوک درمانی ولی من ترسیدم.
    با تشکر فراوان از لطف جنابعالی

  13. سلام دکتر،خسته نباشید،در سن ۱۴سالگی شکست عشقی خوردم بعد از آن یه بیماری در خود احساس کردم که متوجه شدم نتیجه همین شکست بوده،، و متاسفانه بدترین ضربات ازش خوردم،، بیماری من این شکله که من باید فاصله دیوار یا هر شی دیگری باید با چشام زیاد باشه تا راحت باشم دکتر گفته اضطراب دارید… هر کاری میکنم ترک کنم تا حدود زیادی موفق شدم اما ن چیزی که خودم میخام لطفا راهنمای کنید

Comments are closed.