ریتالین از افسانه تا واقعیت

ریتالین از افسانه تا واقعیت

– وقتی خانواده ها دست بچه ی بیش فعال خود را می گیرند و او را برای درمان  نزد یکی از ما روانپزشکان می آورند، متوجه می شوم که هاله ای از خرافات و سوتفاهم ها پیرامون داروهای مخصوص بیش فعالی یعنی ریتالین در ذهن آنها و نیز در افکار عمومی وجود دارد.معمولا برای بار اول مادری که از اذیتهای فرزندش به ستوه آمده است به تنهایی(و بدون حضور پدر که اساسا با مراجعه به روانپزشک و روانشناس مخالف است) و یا بنا بر خواسته ی معلم یا مشاور ِ مدرسه،فرزند خود را برای ویزیت به مطب دکتر می آورد و وقتی روانپزشک به وی می گوید که لازم است فرزند شما برای مدتی قرص ریتالین را مصرف کند، وی منقلب می شود و گریه می کند و میگوید که از عوارض این قرص می ترسد چون چیزهای بدی در مورد  آن شنیده است.مادران می گویند آنطور که شنیده اند ،این قرص از شیشه ساخته شده است…می ترسند که این قرص اعتیاد آور باشد..IMG_20160811_082019.می ترسند که مبادا قَدِّ فرزندشان با خوردنِ این قرص کوتاه بماند …و می ترسند که بخاطر این عوارض ِ احتمالی، از طرف شوهرشان  مورد شماتت قرار گیرند.این باورهای اشتباه به قدری قوی است که وقتی روانپزشک با توضیحات خود منافع و مزایای این قرص را برای آنها توضیح می دهد و سو تفاهم ها را برطرف می کند  باز هم مادری که کودک بیش فعال دارد ،از ته دل آنها را باور نمی کند و بعد از گرفتن نسخه،دارو را از داروخانه نمی گیرد یا اگر بگیرد تا ماه ها از دادن آن به فرزندش اجتناب می کند.

-اما مشکلات تحصیلی و رفتاری فرزند ِ او  همچنان ادامه پیدا می کند وکم کم آنقدر وخیم می گردد که عُذر کودک را از مدرسه می خواهند و پرونده وی را زیر بغلش گذاشته،او را اخراج می نمایند.بدین ترتیب مقاومتی که در ذهن اولیا وجود دارد مانع از بهره مند شدن فرزندشان از دارویی می گردد که بی اغراق تاثیری معجزه آسا در اصلاح رفتار و در بالا بردن قدرت یادگیری وی دارد.بهر حال با گذشت زمان و  بعد از کش و قوسهای فراوان،نه تنها مادر بلکه  پدرِ کودک ِ بیش فعال نیز که پیش ازین مخالف سرسخت درمان بود،به مصرف این قرص راضی می گردند.

-بهرحال مدتی بعد از اینکه فرزندشان ریتالین را مصرف میکند،آنها متوجه تاثیر بسیار خوب دارو و همچنین بی خطر و عارضه بودن آن می گردند و اینجاست که لبخند رضایت بر روی لبانشان نقش می بندد و از روانپزشک خود تشکر و قدردانی کرده و اذعان می دارند که شنیده های آنها صحت نداشته و ای کاش زودتر از اینها مراجعه می کردند. این شنیده ها که بیشتر خُرافه و افسانه اند تا واقعیت،اینها هستند:

افسانه های پیرامون ریتالین:

۱- ریتالین یک ماده ی مخدر همانند شیشه است.
-واقعیت: ریتالین یک داروی محرک است که ترشح دپامین و نور اپی نفرین را در مغز زیاد می کند.و منجر به افزایش تمرکز و توجه فرد مصرف کننده می گردد.این دارو توسط شرکتهای دارویی بصورت علمی و با دوز های مشخص و پس از سالها آزمایش  تولید می شود.این دارو تحت نظر دقیق پزشکان تجویز و مصرف می گردد و هیچ مناسبتی با مواد مخدر که بصورت غیرقانونی تهیه و توزیع می گردند ندارد.مگر اینکه فرد مصرف کننده سر خود و بدون نظر پزشکش تعداد زیادی از این قرص را مورد سومصرف قرار دهد که در اینصورت این دارو می تواند خطرناک و وابستگی آور گردد.
IMG_20160811_081750

۲- ریتالین دروازه اعتیاد به مواد مخدر است.
-واقعیت:خیر، چیزی که ما روانپزشکان در طول سالها تجویز این دارو تجربه کرده ایم اصلا اینگونه نیست.واقعیت این است که اگر ریتالین پس از تشخیص صحیح و بعنوان یک نسخه ی درمانی (با دوز و تعداد و ساعات و طول دوره ی مشخص)مصرف شود هیچ گونه اعتیادی در پی نخواهد داشت.از آنجاییکه خود ِما پزشکان نیز سرنوشت بیماران مان را پیگیری می کنیم  مشاهده گر این مطلب هستیم که کودکانی که زمانی مصرف کننده ی ریتالین بوده اند ،اینک بدل به نوجوان یا جوانان برومندی شده اند که کاملا سالم و عاری از آلودگی به هرگونه سومصرفی هستند.

۳- چون برای گرفتن ریتالین باید پرونده درست کنیم پس مصرف آن مشکوک است.
-واقعیت:چون این دارو از سوی برخی سودجویان در بازار آزاد  مورد خرید و فروش قرار میگیرد پس لازم است توسط وزارت بهداشت مورد نظارت کامل قرار گیرد.برای جلوگیری از سواستفاده ی دلالان دارویی این دارو فقط به کسانی که نسخه ی معتبر از یک روانپزشک ارائه می کنند   وپس از احراز هویت،تحویل داده می شود.

۴- ریتالین قد را کوتاه می کند.
-واقعیت:خیر.نه مقالات علمی  و نه مشاهده و تجربه ی ما روانپزشکان که مراجعین خود را از کودکی تا جوانی مورد ارزیابی و پیگیری قرار می دهیم هیچکدام این شایعه را تایید نمی کنند. البته مصرف ریتالین اگر قبل از وعدهای غذایی داده شود اشتها را تا حدودی کم می کند ولی تاثیر مستقیمی روی قد نخواهد داشت.
IMG_20160811_081939

۵-تشخیص بیش فعالی ساخته و پرداخته ی شرکتهای دارویی برای فروش بیشتر است.
-واقعیت:این تفکر که ناشی از تئوری توطئه است نمی تواند صحت داشته باشد چون بیش فعالی یک تشخیص و پدیده ی عینی است که در صورت عدم توجه به آن ،کودک دچار شکست در فرصتهای تحصیلی میگردد.تفاوت بین کودکان درمان نشده با کودکانی که مورد رسیدگی قرار گرفته اند کاملا واضح است.

۶-بیش فعالی فقط و فقط ناشی از نداشتن دیسیپلین و عدم تربیت صحیح والدین است.
-واقعیت:خیر .درست است که تعدادی از والدین با حمایت بیش از حد از فرزندان خود و عدم اجرای قوانین تربیتی، موجبات بی مسولیتی و لوس شدن آنها را فراهم می آورند اما ما روانپزشکان در مطبهای خود شاهدیم که حتی پدر و مادرهای بسیار اصول مند و با دیسپلین هم از نتیجه ندادن ِ روشهای تربیتی ِ خود در مقابل فرزند بیش فعالشان شاکی هستند. این مطلب گواهی برای است که اختلال بیش فعالی یک زمینه ی زیست شناختی(بیولوژیک) دارد تا زمانیکه مورد مداوا قرار نگیرد،اصول رفتاردرمانی و تربیتی ِ والدین  به تنهایی کارساز نخواهد بود.در ضمن اعمال دیسپلین سفت و سخت بدون توجه به سایر روشها،ممکن است موجب بدتر شدن اوضاع و تشدید مشکلات کودک بیش فعال گردد.همانطور که شما یک آدم فلج را به زور و تهدید نمیتوانید وادار به راه رفتن کنید،کودک بیش فعالِ درمان نشده را هم نمیتوانید بدون در نظر گرفتن اساس زیست شناختی این بیماری،تغییر دهید.بیش فعالی یک بیماری یا اختلال است که جای هیچ انکاری ندارد.
IMG_20160811_082126

۷- معلمها برای راحتی کار خودشان است که تشویق به مصرف ریتالین می کنند.
-واقعیت: خیر.اتفاقا هنوز که هنوز است برخی از معلمین ایرانی خانواده های شاگردان  خود را از آمدن نزد روانپزشک برحذر می دارند.اما آن دسته از معلمینی هم که دانش آموزان خود را ارجاع می دهند صرفا با ثبت نمرات آنها و گزارش رفتار دانش آموز مبتلا، شرایط لازم برای استنتاج و به تشخیص رسیدن روانپزشک را فراهم می آورند.یک روانپزشک حاذق با شنیدن گزارشات از دو حوزه ی خانه و مدرسه و با تیک زدن معیارهای تشخیصی به نتیجه ی قطعی میرسد و اینگونه نیست که صرفا بخاطر شنیدن شِکوه های یکطرفه از یک منبع اطلاعاتی ،به نوشتن نسخه مبادرت ورزد.واقعیت این است که اغلب معلمان زحمتکش و دلسوز هستند و در خط اولِ مواجهه با کودکان بیش فعال قرار دارند.

۸- هر کس که با خوردن ریتالین تمرکزش خوب شود در واقع بیش فعال است.
-واقعیت:خیر.چون هر کسی با خوردن این قرص تمرکز بالاتری پیدا می کند ولی این به معنای آن نیست که وی دچار بیماری یا اختلال بیش فعالی باشد.بلکه این ناشی از افزایش ترشح دپامین در مغز است که برای همه رخ خواهد داد.

۹- هرکسی که در امتحانات نمره ی پایین می آورد لازم است ریتالین مصرف کند.
-واقعیت:هرچقدر که ما از سالم بودن مصرف ریتالین در صورت تجویز صحیح در دوران مدرسه از ابتدایی تا دبیرستان صحبت می کنیم ولی به همان میزان،  نسبت به مصرف نابجا  و خودسرانه ی این قرص در بزرگسالان هشدار می دهیم.ما از بزرگسالانی که جسورانه و بی تدبیر و بطور غیرقانونی این قرص را مصرف(شما بخوانید:سومصرف) کرده بودند، تصاویر مشمئز کننده  و ناگواری را در خاطر خود بیاد داریم.بعنوان نمونه بنده در یک مورد شاهد مصرف روزانه نود (۹۰) عدد ازین قرص در فردی بودم که برای ایجاد خلاقیت و کار هنری خود را به آن وابسته کرده بود .لاغری بسیار شدید ،بیخوابی چند روزه ،لرزش تمام بدن ،حرکات غیر ارادی و تیک  در صورت،توهمات و رفتارهای نامناسب با شان و شخصیت در وی مشاهده می گردید و حریصانه بدنبال پیدا کردن این قرص و افزایش تعداد آنها بود.شرایطی که جز بستری کردنِ او، راه دیگری برای ما باقی نگذاشته بود.
۱۰-وقتی کودک به نوجوانی و بلوغ رسید باید این دارو را قطع کند.
-واقعیت:بیش فعالی یک اختلال  زیست شناختی و غیر قابل انکار   در شخص مبتلاست و صرفا با گذشت زمان نمیتوان امید داشت که کاملا برطرف گردد.هشتاد درصد کودکان دبستانی درجاتی از این اختلال را تا نوجوانی و پنجاه در صد نیز آنرا تا بزرگسالی با خود حمل می کنند.
۱۱-چون فرزند ِ من شیطنت ندارد،پس بیش فعال نیست و نیاز به ریتالین ندارد!

-واقعیت:ADHD (اختلال بیش فعالی و کمبود تمرکز) دو فُرم دارد.یک)کمبود تمرکز همراه با پرفعالیتی،ب)کمبود تمرکز به تنهایی و بدون بیش فعالی.که بطور مصطلح به هر دوی اینها بیش فعال گفته می شود و  فُرم دوم هم باید مورد مداوا واقع شود

۱۲-هر کسی ریتالین بخورد سرانجام  به این دارو معتاد خواهد شد؟ 

-واقعیت:خیر.هیچ یک از کسانیکه با تشخیص صحیح و زیر نظر یک متخصص درمان شده اند،به این دارو وابسته نگردیده اند.و اگر شما در جامعه شاهد اعتیادِ اقلیتی نسبت به این دارو بوده اید در صورت ریشه یابی ،به انگیزه ها و دلایل زیر خواهید رسید:
۱- مصرف خودسرانه ی ریتالین به قصدِ  لاغری و کاهش وزن.
۲-مصرف خودسرانه ی ریتالین برای شب بیداری و نخوابیدن.
۳-مصرف خودسرانه ی ریتالین به نیت گرفتن نمرات بالا در امتحانات (قابل توجه کسانی که این قرص را به نام قرص شب امتحان می شناسند.)
۴- مصرف نابجا و خود سرانه ی دارو برای لذت بردن و کسب نشئگی(euphoria).
۵-مصرف نابجای دارو برای افزایش راندمان کاری و خلاقیت.

۶- مصرف ریتالین بصورت غیر خوراکی.یعنی بصورت ِ:پودر یا تزریقی  یا استنشاقی.IMG_20160811_082217

 توصیه های ضروری: 
۱– توجه داشته باشید که تمام داروهای روانپزشکی فقط بنابر تشخیص یک روانپزشک که از مکانیسم اثر آن‌ها و از نحوهٔ تعامل نروترانسمیتر‌ها و رسپتور‌ها در سلولهای عصبی آگاهیِ کامل داشته و برآن‌ها مسلط است قابل تجویز است .مصرف خودسرانهٔ دارو‌ها آن هم فقط با کسبِ اطلاعات سَرسَری از صفحات اینترنتی و یا توصیه‌های ناقصِ دانشجویی و یا با الگو گرفتن از نسخهٔ سایر بیماران و تهیه آن‌ها از مراکز غیر مجاز خیابانی، بسیار خطرناک بوده و عواقب آن غیر قابل پیش بینی است.

۲-آگاه باشید که سود و زیان یک دارو،باید در مقایسه با یکدیگر سنجیده شود و به صِرف وجودِ یک عارضهٔ کوتاه مدت،نباید یک فرد نیازمندِ درمان را،از مصرف دارویی که می‌تواند او را به سمتِ یک زندگی سالم و پر از آرامش سوق دهد، محروم کرد.

نویسنده: دکتر پرویز علی وردی (روانپزشک).

-تلفن:۸۸۵۵۶۹۴۶،تلگرام:۰۹۳۳۷۴۳۱۹۵۵
-وبسایت:  www.parvizaliverdi.com 

29 Comments

  1. سلام آقای علی وردی من با مصرف ریتالین ایرانی روزانه۲۰میل وحتی ۱۰ میل درچارعصبانیت می شوم تازه سرترالین را رساندم ۱/۴ .۵۰میل ایا دکسدرین بایدجایگزین ریتالین شود ویاریتالین سوئیسی بایدمصرف کنم یا فرم اهسته رهش بایدمصرف کنم ویا کاهش دوز سرترالین مربوط است ممنون می شوم مرا راهنمایی کنید و آقای دکترعوارض ترامادول بیشتر است یاریتالین

  2. دروداقای مهربانی ها دست شماراازااینجا می بوسم استیمدیت یا همون ریتالین رو میشه باقرص جوشان ویتامین cمصرف کردوبرای رفع اظطراب ریتالین چی مصرف بشه بهتره؟

  3. سلام آقای دکتر خداقوت که حوصله می کنین وجواب تک تک مردم روی می دین اجرتون باخدا آقای دکترتفاوتی بین آدرال وریتالین هست وکدومش تاثیربالایی دارهوهمین طورازنظر عوارض فرقی بینشون هست و دکتر من سرترالینوبعد سه ماه۵۰ میل هرروز مصرف کردموقبل ازاون ۸ماه اس سیتالوپرام مصرف کردم حدودیک ماه نصف مصرف کردم الان حدوددوهفتس ۱چهارم کردم به نظرتون قطعش کنم عوارضی مثل خستگی رو داره یانه خیلی ممنون

  4. سلام و خسته اقای دکترایا داروی دگزامین یا همون دگزامفتامین ازریتالین قوی تره و نیمه عمرش چی ازریتالین بیشتره دکتربرام نسخه کرده پیشاپیش ازپاسخگوییتون نهایت تشکررودارم منو از بلاتکلیفی و سردرگمی دربیارین

  5. سلام BMI من ۳۰ هست و دقیقا یک ساعت پس از مصرف ۵ میلی گرم ریتالین، فشار خونم از ۱۲۰/۷۲ با ضربان قلب ۶۸-۷۰ به ۱۴۸/۷۶ افزایش پیدا میکنه و ضربان قلب هم ۷۲ میرسه. سن هم ۲۲ سال.آیا طبیعی است؟ در ضمن زیر نظر متخصص مصرف میکنم با تشکر.

  6. سلام آقای دکترروانپزشک برام ریتالین به خاطرپیش فعالی داده من سرترالین۲۵mgوپرفنازین۲مصرف می کنم همراه باb2زیرنظردکترمی خواستم ببینم مشکلی برام پیش میادیانه

  7. آی دکتر برای دختری ۱۲ ساله با علایمی چون پررویی هیجان زیاد در رفتار گفتار حرکات عصبی عدم توجه به حرفای دیگران دایما درحال وسواس و جمع و جور کردن چک کردن درها وتمیزکردن و کند نوشتن برای زیبایی ترس شدید بعد از زلزله های کرمانشاه و حالات ptsd ولی خودش میگه هیچیم نیس اینقدر شخصیتش قویه نمیره زیر بار حرف دیگران حرف حرف خودشه بهانه گیر دایما برای خرید چیزایی که میخواد دایما روگموبایله انستا بازیگران ترکی همشون که خانواده شون چ میکنه وکی بچه کیه وچکاره ن و… ولی مهمترین چیزا عدم کنترل احساسات و عادی رفتار کردن لذت بردن و غرق نشدن تو اینترنت و یادگرفتن و توجه و عدم ضربه فیزیکی و گریه و پرخاشگری البته تو فعالیت ورزشی قویه مثلا ژیمناستیک دوسال رفت به دلیل درد پاهاش که باید دکتر گف صب کنه تا ۱۸سالگی نره و فشار نیاره و شب ادراری ژنتیکی چون منو داداشمم تا کلاس۹ داشتیم داره لطفا بنظرتون بهترین تجویز باتوجه به حساسیت و مشکلات خاصش چیه.فلوکستین میخوره عصبیه کم اشتها میشه ایمی پرامین گیجی داره شدیدا ریسپریدون کاملا چهره ش عوض شده و رفتار و واکنش هاش منفی بنظرتون چی بهتره و آیا چند دارویی مصرف کنه؟ و ریتالین لازمه
    ببخشید سرتونونو درد اوردم ولی مهمه برامون نظرتون

    • شخصیت غالبش وسواسیه
      همین داروها که گفتید خوبن
      ریتالین در وهله ی سوم و چهارم

  8. آیا مصرف ریتالین به صورت نامنظم یعنی هر وقت لازم بود، زیر نظر دکتر، نتیجه بخش هست یا باید مصرف روزانه و منظم داشت تا اثراتشو دید؟

    صرفا برای یک دوره یکماهه دکتر تجویز کرده نه بیشتر.

  9. سلام اقای دکتر من ۲۵ سالمه از ۱۶ سالگی با تشخیص عدم تمرکز ریتالین روتا ۲۰ سالگی شروع کردم، اوایل تاثیر داشت و ولی بعد یک سال پزشکم دوز مصرفی رو به روزی ۵تا ۶ عدد هم رسوند طوری که حس کردم بدون ریتالین یک روز هم نمیتونم زندگی کنم. پزشکمو تغییر دادم و ماتوراید ۵۴ تجویز کرد اوایل نسبتا راضی بودم ولی الان با مصرف روزی ۲تا هم نمیتونم رو کوچکترین چیزی تمرکز داشته باشم این ( این متن رو دو ساعت دارم تایپ میکنم دیگه مشکل از تمرکز درسخوندن گذشته )اقای دکتر من واقعا نمیتونم حتی کارروزمره انجام بدم دیگه هیچ دوز از این دو نه ریتالین نه ماتوراید تاثیری نداره و حالت قفل شدن پیدا میکنم .لطفا اگه ممکنه راهنماییم کنید ،البته داروهای دیگه ای هم مثل ولبان و اسنترا و تگرتول زولپیدم الپرازولام هم مصرف میکنم با تجویز دکترم به نظرم پسرفت بوده تا پیشرفت ، اگه ممکنه راهنماییم کنید ممنون میشم

  10. سلام آقا دکتر
    طبق تجویز پزشک ماتاروید ۱۸ یک هفته مصرف کردم ولی هیچ تاثیری ندیدم و ایشان به خاطر مشکل ADD من ریتالین رو تجویز کردن و گفتن میتوانم تا سه تا هم در روز مصرف کنم الان دو روزه میخورم ولی هیچ تاثیری نمیبینم. باید چکار کنم ادامه بدم یا قطع کنم

  11. سلام خسته نباشید من ۱ ماهه ریبوفن ۱۰ مصرف میکردم الان اصلا نمیتونم تمرکز کنم و یادگیریم خیلی ضعیف شده بدون تجویز دکتر می‌خوردم ۱ ماهه دیگه کنکورمه توصیه شما چیه؟!اعتیاد ندارم فقط برای تمرکز میخوردم ک الان اصلا نمیتونم تمرکز کنم بوپروپیون بخورم؟ قبلا دکتر برام بوپروپیون تجویز کرده بود.

  12. با سلام و خسته نباشید.
    آقای دکتر بنده به علت اضطراب و افسرگی خفیف مدت ۵ سال سیتالوپرام میخوردم اما چند وقت اخیر به علت خواب آلودگی گیجی و کندی تفکر و نداشتن تمرکر به دکتر مراجعه کردم . دکتر به من پاروکسیتین ولبان و ریتالین دادن …. با اینکه خیلی سرحال شدم اما مشکل تمرکزم حل نشد… به دکتر دیگه ای مراجعه کردم ایشون به من سرترالین ۱۰۰ و قرص جینسینگ دادن … منتها دوباره خواب آلود شدم …. به نظرتون داروهام رو ادامه بدم ؟ این همه تفاوت در تجویز ها به نظرتون به چه علتیه

    • خیلی تفاوتی ندارن
      بنظرم ولبان و ریتالین و جنسینگ رو ادامه بدید و در قدم بعدی سرترالینو اضافه کنید

  13. سلام دکتر جان خسته نباشید تهوع و درد بازوها میتونه بخاطر ریتالین باشه ؟ یا وابستگی به اون ؟؟ من برای کنکورم ۱ ماهی میشه میخورم اما چند وقتیه اینجوری شدم معلوم نیست بخاطر کروناست یا عوارضشه چون خانوادم کرونا داشتن منم شاید گرفته باشم میخاستم دیگ نخورم اما نمیدونم یهو کنارش بزارم یا کم کم !؟ الان هم واقعا تمرکز ندارم نمیدونم چرا ! و اینکه بهش وابسته نیستم خوردن یا نخوردن برام فرقی نداره فقط برای تمرکز میخوردم میتونم بوپروپیون جایگزینش کنم؟

  14. سلام اقای دکتر من برای مطالعه حدود ۲_۳ هفته ریتالین میخورم از همون موقع کرونا هم گرفتم و بدن درد و تهوع دارم ریتالین هم میخورم تاثیر زیادی نداره تمرکزمو زیاد نمیکنه وقتیم میخورم حالم ی کم بدتر میشه . نظرتون چیه من بازم مصرف کنم یا دوزشو بیشتر کنم ؟؟؟

Comments are closed.