–
آیا داروی اعصاب اعتیادآور است؟ باورهای اشتباه، واقعیت علمی
معمولاً وقتی به افراد توصیه میکنیم برای درمان مشکلات روحی یا روانی و دریافت دارو به روانپزشک مراجعه کنند، بسیاری از آنها به دلیل ترسها و باورهای نادرست، سالها این تصمیم را به تعویق میاندازند. این تردید و مقاومت باعث میشود وقتی بالاخره به پزشک مراجعه میکنند، بیماری در ذهن و روانشان عمیقتر و ریشهدارتر شده باشد.
در طی سالهای فعالیت حرفهای، بارها دیدهام بیمارانی که باید ۵ یا حتی ۱۰ سال زودتر به روانپزشک مراجعه میکردند، بهجای آن با توصیههای اشتباه اطرافیان، خوددرمانی، یا مراجعه به افراد غیرمتخصص (مثل دعانویسان یا مدعیان درمانهای انرژیدرمانی و ماورایی)، وقت، انرژی و پول خود را تلف کردهاند و در نهایت به نقطه ناامیدی و فرسودگی رسیدهاند
–
–
یکی از اصلیترین دغدغههای این افراد که بخشی از آن واقعی و بخش بزرگترش سوءتفاهم است، این است:
«اگر داروی اعصاب مصرف کنم، برای همیشه به آن وابسته میشوم.»
این تصور، ناشی از برداشت اشتباه درباره ماهیت و عملکرد داروهای روانپزشکی است. بسیاری فکر میکنند هر داروی روانپزشکی مثل مواد مخدر یا الکل، باعث وابستگی شدید و اعتیاد میشود، در حالی که واقعیت علمی چنین نیست.
داروها از نظر وابستگی به دو گروه تقسیم میشوند
۱️⃣ داروهای تسکیندهنده (مسکنهای روان)
این داروها اثر آرامبخشی سریع دارند و بلافاصله پس از مصرف، احساس آرامش یا خوابآلودگی ایجاد میکنند. مثال مشهور آنها گروه «پامها» هستند مثل دیازپام، لورازپام، کلونازپام و آلپرازولام (زاناکس). این داروها اگر بدون نظارت پزشک و در دوره طولانی مصرف شوند، واقعاً اعتیادآور و وابستهکنندهاند.
این گروه، در درمانهای کوتاهمدت یا شرایط خاص و بحران، با دوز و مدت مشخص، تجویز میشوند. اما مشکل از آنجا شروع میشود که افراد خودسرانه و طولانیمدت مصرف میکنند و بعد به وابستگی شدید دچار میشوند.
۲️⃣ داروهای درمانکننده (Disease-modifying)
این داروها برای اثرگذاری، نیاز به مصرف منظم و مداوم دستکم دو تا چهار هفته دارند. هدف این گروه، تغییر فرآیند شیمیایی و مدارهای عصبی مغز بهصورت پایدار است، نه فقط ایجاد تسکین فوری. مثال شناختهشده: فلوکستین (Prozac)، سرترالین، سیتالوپرام، ونلافاکسین و … .
این داروها اعتیادآور نیستند، یعنی با مصرف طولانی، بدن یا روان شما به آنها وابسته نمیشود به شکلی که مثل مواد مخدر ترک آنها باعث craving شدید یا ولع غیرقابل کنترل شود. البته توقف ناگهانی برخی از این داروها ممکن است علائم بازگشتی یا سندرم قطع ایجاد کند، ولی این «نشانهی اعتیاد» نیست، بلکه نشانهی نیاز به توقف تدریجی و زیر نظر پزشک است.
یک سوءتفاهم رایج
بسیاری از مردم از ترس داروهای «اعصاب»، حاضر نمیشوند به روانپزشک مراجعه کنند. در حالی که همان افراد، بدون اطلاع، داروهای اعتیادآور مثل دیازپام، ترامادول، زاناکس یا حتی مواد گیاهی با اثر آرامبخش را خودسرانه مصرف میکنند و به آنها وابسته میشوند.
طنز ماجرا اینجاست:
این افراد دقیقاً از همان چیزی میترسند که خودشان در حال انجام آن هستند!
در مطب بارها بیمارانی داشتهام که پس از چند سال مصرف خودسرانه زاناکس یا ترامادول، به شدت به آن وابسته شدهاند و حالا از ما میخواهند کمک کنیم تا این وابستگی را ترک کنند.
– یعنی آنها واهمه دارند که پزشک به آنها داروی اعتیاد آور بدهد در حالی که خودشان خودسرانه و ناغافل در حال مصرف داروی معتاد کننده هستند و باز جالبتر(و البته تاسف آور تر) اینکه بخشی از مراجعین ِ ما روانپزشکها، کسانی هستند که به مصرف دارویی مانند زاناکس یا آلپرازولام وابسته شده اند و حالا بعد از گذشت دو تا پنج سال که از مصرف آنها گذشته است از ما تقاضا دارند که این وابستگی را از آنها بگیریم.
-برای رفع نگرانی ِ مراجعین باید شفاف و واضح بیان کنم که:اغلب روانپزشکان در نسخه ی درمانی خود به تجویز داروهای درمان کننده و نه فقط تسکین دهنده می پردازند چون آنها به این مطلب اِشراف دارند که تجویز داروی صِرفا مُسکّن، موجبات وابستگی بیمار به آن داروها را فراهم می آورد.بنده حتی بارها مشاهده کرده ام که بیمار ِ من با اصرار و التماس تقاضا دارد که برای او دارویی مانند آلپرازولام یا زاناکس نسخه نمایم ولی بخاطر قبول نکردن ِ خواسته ی او،با قهر و عصبانیت مطب بنده را ترک کرده است.
-اما از گروه داروهای درمان کننده ی روانپزشکی می توان به این موارد اشاره نمود :
-داروهای ضد افسردگی که این داروها ماده ای به نام سروتونین را در مغز افزایش می دهند.
افزایش ماده ی سروتونین در مغز منجر به افزایش میزان شادی و سر زندگی و آرامش ذهنی و کاهش افسردگی و اضطراب می گردد.
-داروهای ضد پرخاشگری که شامل دارویی مانند قرص دپاکین می باشد که کارکرد این دارو، تثبیت و به تعادل رساندن خلق و خوی افراد می باشد و از انجام رفتارهای ناگهانی و تکانه ای که در آن فرد ابتدا رفتار نامناسبی را از خود نشان می دهد و بعدا به چرایی و چگونگی این رفتار پیش بینی نشده می پردازد و از آن نادم و پشیمان می گردد ، جلوگیری می کند.
آیا مصرف این داروها مادامالعمر است؟
خیر! مدت مصرف بستگی به شدت، نوع بیماری، دفعات عود، و وضعیت کلی بیمار دارد. گاهی پس از شش تا دوازده ماه، دارو به تدریج کاهش مییابد. در برخی اختلالات شدید (مثل اختلال دوقطبی یا اسکیزوفرنی)، ممکن است نیاز به مصرف طولانیمدت باشد. تصمیم نهایی همیشه با روانپزشک و با مشارکت خود بیمار گرفته میشود.
جمعبندی: حقیقت را از افسانه جدا کنیم
اغلب داروهای اصلی روانپزشکی، اعتیادآور نیستند.
وابستگی روانی یا جسمی به دارو، فقط در مصرف خودسرانه داروهای آرامبخش و تسکیندهنده دیده میشود.
مراجعه زودهنگام و درمان علمی، شما را از افتادن در دام افسردگی مزمن یا اضطراب شدید نجات میدهد.
تغییر خلق و حال روان، مثل درمان فشار خون یا دیابت، نیاز به زمان و پایبندی دارد، نه معجزهی فوری.
توصیه پایانی
لطفاً اگر فکر میکنید نیاز به دارو یا مشاوره دارید، از قضاوتهای غلط و توصیههای غیرعلمی اطرافیان پرهیز کنید. به یک روانپزشک یا روانشناس مورد اعتماد مراجعه کنید و از مسیر درست درمان، بدون ترس و شرم، حمایت بگیرید.
-نویسنده: دکتر پرویز علی وردی (روانپزشک)
-تلفن وقت دهی ۸۸۵۵۶۹۴۶( از مشاوره یا پاسخ از طریق تلفن معذوریم)
سلام آقای دکتر آیا قرص پیموزاید اعتیاد آور است؟
هر قرصی که لحظه شماری میکتی تا اونو پیدا کنی و بخوری و از خوردنش قند تو دلت آب میشه اون قرص احتمالا اعتیاداوره.اما قرصی که از خوردنش متنفری و دنبال بهونه ای که نخوری ،اون قرصیه که اعتیاد اور نیست
حالا شما خودت حساب کن
سلام
آقای دکتر داروی زوپیدم۱۰ به چه دلیل تجویز میشه؟فقط برای خواب هست یا تاثیر دیگه ای هم داره؟
فقط خواب
اضافه کنم که،خیلی بی اشتها شدم وخیلی وزن کم کردم چندماهه.گاهی سردرد دارم در وسط سرم همیشه .به صدا حساس شدم باکوچکترین صدایی میپرم و تپش قلب میگیرم.در ذهنم توهم انواع مریضی ها مثل ام اس و…رو دارم.فقط دلم میخواد شب بشه ازشر فکرو خیال راحت بشم و بخوابم.
باسلام وخسته نباشید وممنون بابت پاسخگوییتون.خانومی۳۷ساله هستم دارای دوفرزند.چندماهه استرس و اضطراب دارم و همش فکر میکنم یه مریضی ای دارم.وفکرم مشغوله مخصوصا از زمان کرونابه بعد خیلی بدترشدم.دکترمغزواعصاب رفتم گفتن فقط اضطرابه وحتی ام ار ای هم ندادن.دوتاقرص سیتالوپرام نوروتریپتلین دادن.من هنوز شروع نکردم چون میترسم عوارض داشته باشه ووابستکی بیاره.از نظرقلبی هم نوار دادم گفتن باید پروپرانول بخورم ضربانم همیشه بالاست.یک هفته روزی یدونه مصرف کردم یک روز حالم بدشد و اضطراب شدید وضربان۱۲۰ وفشارنوسانی بالا داشتم وترسیدم دیگه ادامه ندارم.پای چپم مدتیه بی حس میشه ووقتی سرپاهستم گاهی احساس میکنم الان میفتم.اصلا نمیتونم جایی برم وهمش خونه هستم چون بیرون میرم حالم بدترمیشه .دکتر گفتن از اضطرابه.خودم خیلی نگرانم که شاید مشکلات دیگه ای دارم و دکتر تشخیص ندادن و نیاز به ام ار ای و برسی بیشتر دارم.لطفا راهنماییم کنید.لازمه مجدددکتربرم یااین داروهارو بخورم
شما مشکلتون روان تنیه
یعنی نگرانی و اندیشناکی و اضطراب درونی منجر به تولید علایم جسمانی میشه
یا اینکه میشه گفت خودبیمارانگاری دارید
بدون تردید شروع به خوردن قرصها بکنید از دوز کم به اون میزان که تجویز کردند بخورید
سلام خسته نباشید خانومی۲۵ساله هستم ۱فرزند دارم چندسال قبل به دلیل عمل فیوژن کمر مادرم که وضع وخیمی داشتن دچار افسردگی شدم که به مدت۶ماه سرترالین مصرف کردم وخوب شدم الان تقریبا از عید که کرونا اومد یک دفعه دچار استرس واضطراب شدم درطول روز تقریبا بعدازظهر ها این حالت بهم دست میداد دارو گیاهی مصرف کردم فایده نداشت این اواخر دیگ به حدی رسیدم که همش حالت تهوع واستفراغ داشتم وچیزی نمیتونستم بخورم تو این چند وقته۱۰کیلو وزن کم کردم دکتر نوبت گرفتم ولی هفته بعد نوبت داده منم انقدر دیگ حالم بد بود قرص تری فلوئوپرازین۱میلی دوشب دارم میخورم ی کم ارومترم بنطرتون کاردرستیه خوردنش چون ضدتهوع هم بود اینکاروکردم ایا داروی دیگه ای هم لازمه مصرف کنم واینکه قصد بارداری داشتم مشکلی ایجاد نمیکنه
خوبه همین
فعلا
کلردیازپوکساید ۵ هم تا زمان ویزیت پزشک میشه مصرف کرد
سلام دکتر جان من یکساله قرص واسه پانیک میخورم الان رسیده به شبی یه قرص نورتپیتلین ده و سیتالوپرام ده
آیا میتونم روزه بگیرم ؟؟؟؟؟؟؟
میل خودتونه
با سلام خدمت دکتر بزرگوار و دلسوز
بنده فلوکستین مصرف میکردم مدتی نامنظم مصرف کردم اما حالم بد شده اضطراب و واسترس دارم دکترم بهم گفت کلردیازپوکساید بخور روزی ۱۰میلی گرم گفتم اعتیاد اوره گفت که اعتیاد اور نیست و تا سه ماه منظم بخور تا اروم بشی بعد کم کم قطعش کن
به نظر شما سه ماه وابستگی نمیاره؟؟؟
ممنونم ازتون اجرتون با خدا
اینجور که گفتن مصرف کنید خوبه
ببخشید یه سوال دیگه هم داشتم. دکتر بهم لیتیوم داده بود که روزی دو تا میخوردم، لرزش پیدا کردم رفتم پیششون و دوز دارو رو کم کردن و شد روزی یکی. ولی بازم لرزش دارم. پرانول هم میخورم. به نظرتون جایگزینی واسه لیتیوم هست؟ سپاسگزارم
یکمقدار لرزش ریز رو همه ی کسانیکه لیتیوم میخورن دارند.داروهای جایگزین هم اغلب لرزش رو ایجاد میکنند.مثل والپروات.اگر زیاد نیست باهاش کنار بیایید
سلام . کوئتیاپین هم اعتیاد اوره؟
معمولا اعتیادآور نیست
یک جا تو اینترنت خوندم که گاباپنتین تریاک داره!
کپسول گاباپنتین سیصد بهم داده، روزی سه تا، که خیلی گیجم میکرد بطوریکه نتونستم برم سر کار. نمیدونم چرا بعضی دکترا اصلا به حرف ادم گوش نمیکنن و چنین قرص های خشنی رو به ادم ممیدن! تازه، بهم پوکساید هم داده که نمیدونم اگه اونو خورده بودم چه حالی میشدم! امروز به اندازه یک سوم کپسول رو خوروم و بقیشو ریختم دور و بهترم. میشه کپسول صدشو بخورم؟
باز هم ممنون از پاسخگویی تون. خدا خیرتون بده
نه بابا تریاک نداره.اگر داشت که مطمان باش دیگه تو داروخونه پیدا نمیشد و اونایی که به تریاک اعتیاد دارن نسل این دارو رو منقرض میکردند
ولی خب دوز سیصد روی شما قوی بوده و بهتر بوده از صد میل شروع کنید.
بعضیا روزی سه تا سیصد میلی هم میخورن ولی روشون تاثیری نداره.
طبع بدن هر کسی و میزان جوابش به اثرات دارو با دیگران فرق داره.
هیچ قانون کلی وجود نداره.ولی مسلما کسی که برای بار اول یک دارو رو میخوره باید کمترین دوز رو مصرف کنه.که پزشکان بعلت تجویز زیاد دارو اون هم با دوز بالا برای بیماران بدحال،گاهی یادشون میره که برای کسی که اولین بار مراجعه کرده ،از دوز کم شروع کنند.
بهتره خود مراجعین عادت کنند هر داروی جدیدی رو از کمترین دوز شروع کنند و بعد آهسته آهسته افزایش بدن
سلام اقای دکتر. ممنون بخاطر پاسخگویی. برای وسواس دکتر بهم چند تا قرص داده که من با یکیش خیلی مشکل دارم، اسمش کوئتیاپین هستش. با قرص خواب و همچین قرصهایی که بسیار قوی هستن مشکل اساسی دارم. من مشکل خواب ندارم و اینو به دکتر هم گفتم ولی نمیدونم چرا یک چنین قرصی بهم داده. میشه اینو نخورم؟
یک سوال دیگه، کپسول گاباپنتین توش مرفین داره؟
۱ بله ازین دسته قرصهای کمتر خواب اور هم موجوده
۲ نه .کجا اینو نوشته؟؟؟؟
سلام. ممنون بابت جوابها. قرص لیتیوم اعتیاد اوره؟
هر قرصی که مصرف کنندگانش به هر بهونه ای میخوان از خوردنش فرار کنند طبیعتا اعتیاد اور نیست.مثل لیتیوم و اغلب صدافسردگیها
و هر قرصی که مصرف کنندگانش با کوچکترین تنشی میرن بسمتش احتمالا اعتیاد اوره مثل الپرازولام و قرصهای ارامبخش و خواب اور
سلام. واسه وسواس فکری و افسردگی رفتم دکتر دکتر بهم قرص لتیوم، بایوپیپرازول، بی پریدین، پرانول و فلووکسامین داده که معمولا واسه اختلال دو قطبی هستن. یعنی من اختلال دو قطبی دارم؟
چرا تشخیص ایشونو نپرسیدید
بجای ما
از ایشون باید میخواستید نظرات تشخیصیشونو به شما بگن
سلام خسته نباشید .آیا قرص برگابالین اعتیاد اوره…. من دو ساله مصرف صبح و شب با مصرف چهار تا۱۵۰میل …الان دو هفته گذشته اضطراب و بخوابی و عرق شدیدی زیر بغل دارم ک خیلی تحملشون سخته … چقد طول میشکه؟
خب نباید یکدفعه قطع میکردید
اول سه تاش میکردید تا دو ماه
بعد دوتا تا یکماه
بعد یدونه
..
سلام اقای دکتر. بیست ساله که وسواس فکری دارم. دکتری که پیشش می رفتم مفقود شده و مجبور شدم برم پیش یک دکتر دیگه. این دکتر جدیده بهم سه تا قرص داده که تابحال نخوردم. میخواستم بدونم این قرص های جدید اعتیاداور نیستن؟ چون یکی از بزرگترین وسواس های من ترس از معتاد شدنه.
فعلی: سرترالین.اولانزاپین. پروپرانول.
ممنون
نه خیر
بجز داروهایی که آخرش به پام ختم میشه(لورازپام.دیازپام.کلونازپام….)بقیه داروهای اعصاب اعتیاد اور نیستن